Sürdürülebilir Muhasebe: Nedir ve Neden Önemlidir?
Sürdürülebilir muhasebe, işletmelerin finansal performansının ötesine geçerek, çevresel ve sosyal etkilerini de değerlendiren ve raporlayan bir muhasebe yaklaşımıdır. Sürdürülebilir muhasebe, işletmelerin gelecekteki büyüme ve değer yaratma potansiyellerini daha doğru bir şekilde öngörmelerine yardımcı olur. Ayrıca, şirketlerin sürdürülebilirlik risklerini yönetmelerine, fırsatları değerlendirmelerine ve paydaşlarının beklentilerini karşılamalarına imkân tanır.
Sürdürülebilir muhasebenin önemi şu sebeplerle artmaktadır:
- Düzenleyici gereklilikler: Çevre ve sosyal konularda düzenleyici gerekliliklerin artması, işletmelerin bu alanlarda daha fazla bilgi sağlamalarını ve uyum sağlamalarını gerektirmektedir.
- Yatırımcı talepleri: Sürdürülebilirlik performansı, yatırımcılar için giderek daha önemli bir değerlendirme kriteri hâline gelmiştir. Yatırımcılar, sürdürülebilirlik konularında daha fazla bilgi talep ederek, riskleri ve fırsatları daha doğru değerlendirmek istemektedirler.
- Müşteri ve tedarikçi beklentileri: Müşteriler ve tedarikçiler, sürdürülebilirlik performansı yüksek olan işletmelerle çalışmayı tercih etmektedir. Bu nedenle, işletmeler sürdürülebilirlik performanslarını artırmaya ve bu konuda daha fazla bilgi sağlamaya yönelmektedir.
- Rekabet avantajı: Sürdürülebilirlik performansını artıran işletmeler, maliyet tasarrufları, yenilikçilik ve marka değeri gibi alanlarda rekabet avantajı sağlayabilirler.
Sürdürülebilir Muhasebenin Temel İlkeleri
Sürdürülebilir muhasebe, aşağıdaki temel ilkeler üzerine kuruludur:
- Entegre Raporlama: Sürdürülebilir muhasebe, finansal ve sürdürülebilirlik bilgi ve göstergelerini entegre bir şekilde sunar. Entegre raporlama, işletmelerin ekonomik, çevresel ve sosyal performansları arasındaki bağlantıları ve etkileşimleri daha iyi anlamalarına ve yönetmelerine yardımcı olur.
- Malî Olmayan Göstergeler: Sürdürülebilir muhasebe, finansal göstergelerin yanı sıra, çevresel ve sosyal performansı ölçen malî olmayan göstergeleri de dikkate alır. Bu göstergeler, enerji tüketimi, sera gazı emisyonları, su kullanımı, atık yönetimi ve çalışan sağlığı ve güvenliği gibi konuları içerebilir.
- Uygulanabilirlik ve Karşılaştırılabilirlik: Sürdürülebilir muhasebe, işletmelerin sürdürülebilirlik performanslarını karşılaştırılabilir ve anlaşılır bir şekilde raporlamalarını sağlar. Bu amaçla, uluslararası standartlar ve çerçeveler kullanılabilir, örneğin; Küresel Raporlama Girişimi (GRI) ve Entegre Raporlama Çerçevesi (IIRC).
- Paydaşların Katılımı:*Sürdürülebilir muhasebe, işletmelerin paydaşlarıyla (ör. yatırımcılar, müşteriler, çalışanlar, tedarikçiler) etkili iletişim ve işbirliği sağlamalarını teşvik eder. Paydaşların beklenti ve ihtiyaçlarını dikkate alarak, işletmeler sürdürülebilirlik stratejilerini ve performanslarını daha etkin bir şekilde yönetebilir.
Sürdürülebilir Muhasebenin Uygulanması
İşletmeler, sürdürülebilir muhasebenin uygulanmasında aşağıdaki adımları izleyebilir:
- Sürdürülebilirlik Stratejisi ve Hedefleri Belirleme: İşletmeler, sürdürülebilirlik stratejilerini ve hedeflerini belirleyerek, çevresel ve sosyal performanslarını nasıl iyileştireceklerine dair bir yol haritası oluşturmalıdır.
- Malî Olmayan Göstergeleri Tanımlama: İşletmeler, sürdürülebilirlik performanslarını ölçmek ve takip etmek için, uygun malî olmayan göstergeleri tanımlamalı ve bu göstergeleri düzenli olarak ölçmelidir.
- Sistemler ve Süreçlerin Entegrasyonu: İşletmeler, sürdürülebilirlik bilgilerini muhasebe sistemleri ve süreçleriyle entegre etmelidir. Bu, finansal ve sürdürülebilirlik bilgilerinin birleştirilmesini ve analiz edilmesini sağlar.
- Raporlama ve İletişim: İşletmeler, sürdürülebilir muhasebe bilgilerini düzenli olarak raporlamalı ve paydaşlarıyla paylaşmalıdır. Bu, işletmelerin paydaş beklentilerini karşılamalarına ve sürdürülebilirlik performanslarını sürekli iyileştirmelerine yardımcı olur.
26.06.2023 tarihinde Uluslararası Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu (ISSB) ilk standartlarını yayınladı—IFRS S1 ve IFRS S2—dünya genelinde sermaye piyasalarındaki sürdürülebilirlikle ilgili açıklamalara yeni bir dönem başlatmaktadır. Standartlar, yatırım kararlarını bilgilendirmek için şirketlerin sürdürülebilirlik hakkındaki açıklamalarına güven ve inancı artırmaya yardımcı olacaktır. IFRS S1, şirketlerin kısa, orta ve uzun vadeli olarak karşılaştıkları sürdürülebilirlikle ilgili risk ve fırsatları yatırımcılara iletmelerini sağlamak için tasarlanmış bir dizi açıklamyı içermektedir. IFRS S2, belirli iklimle ilgili açıklamaları kapsamakta ve IFRS S1 ile birlikte kullanılacak şekilde tasarlanmıştır. Her ikisi de, İklimle İlgili Finansal Açıklamalar Görev Gücü’nün (TCFD) önerilerini tam olarak içermektedir. Ve ilk kez, Standartlar, iklimle ilgili risklerin ve fırsatların bir şirketin beklentileri üzerindeki etkisini açıklamak için ortak bir dil oluşturmaktadır.
Önümüzdeki günlerde bu standartların artması ve yatırımcılara ve şirketlere daha fazla etki etmesi gerekmektedir
Sonuç olarak sürdürülebilirlik ve muhasebe, işletmelerin geleceğini şekillendiren iki önemli kavramdır. Sürdürülebilir muhasebe uygulamalarını benimseyen işletmeler, ekonomik, çevresel ve sosyal açıdan daha güçlü ve dayanıklı hâle gelir. Bu sayede, işletmeler sürdürülebilir değer yaratma potansiyellerini artırarak, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir dünyaya katkıda bulunur.